Grondbank

Interventielogica

Een provinciale of nationale grondbank is een instrument om de grondmobiliteit in het landelijk gebied te verhogen. Hiertoe verwerft de grondbank gronden (en bedrijven) vooruitlopend op de concretisering van beleidsdoelen in gebiedsplannen. Deze gronden kunnen vervolgens via ruil of verkoop ingezet worden voor het extensiveren, omvormen en verplaatsen van boerenbedrijven, voor natuur of voor waterdoelen. Na aankoop worden de agrarische gronden in tijdelijk beheer uitgegeven, totdat vanuit de gebiedsprocessen duidelijk wordt onder welke voorwaarden de gronden weer kunnen worden verkocht, overgedragen of in beheer gegeven. Hierbij kunnen ook voorwaarden worden gesteld aan duurzaam agrarisch grondgebruik door bij de gunning de mate van duurzame bedrijfsvoering van de (erf-) pachter te laten meetellen (zie verkoop of verpachting onder voorwaarden). 
De Nationale Grondbank (NGB) is een landelijke faciliteit voor met name provincies en fungeert als aanvulling op provinciale grondbanken. De NGB is provinciegrensoverschrijdend en komt in beeld bij kansen waar de provincie zelf geen mogelijkheden ziet om via eigen grondinstrumentarium gronden te verwerven.

Doelen

De grondbank is een ondersteunend, beleidsarm instrument; het primaire doel van de Nationale Grondbank en provinciale grondbanken is om met hun grondbezit de grondmobiliteit in het landelijk gebied te vergroten. Hiermee kan een bijdrage worden geleverd aan opgaven , zoals structuurverbetering van de landbouw en het realiseren van natuur- en waterdoelen.

Maatregelen

Door gronden aan te kopen met een grondbank wordt het eenvoudiger om de gronden in te brengen in gebiedsprocessen. Hiermee kunnen maatregelen worden gerealiseerd zoals extensivering, omvorming en het verplaatsen van agrarische bedrijven, het uitbreiden van natuurgebieden, beekherstel of waterberging. Een grondbank kan ook ingezet worden bij beëindiging door gronden aan te kopen van boeren die deelnemen aan stoppersregelingen, en -indien passend binnen de kaders van staatssteun – aankoop van bedrijven van boeren die vrijwillig willen stoppen, maar niet kunnen deelnemen aan de stoppersregelingen.

Toelichting

De NGB is primair een faciliteit voor provincies en fungeert als aanvulling op provinciale grondbanken. De NGB is provinciegrensoverschrijdend en komt in beeld bij kansen waar de provincie zelf geen mogelijkheden ziet om via eigen grondinstrumentarium of middelen gronden te verwerven. Bij de inzet in gebiedsprocessen verwerft provincie of een andere partij de eerder door de NGB verworven grond, waarmee de NGB als het ware haar geld terugkrijgt. De middelen voor eventuele afwaardering kunnen onder voorwaarden worden aangevraagd bij het Rijk. Omdat de inzet van de NGB moet bijdragen aan de realisatie van de transitie van het landelijk gebied, worden criteria gesteld aan projecten die willen kwalificeren voor de NGB. De NGB werkt alleen op basis van vrijwilligheid. Een verzoek tot inzet van de NGB kan gedaan worden als de provincie daar een moverende reden voor heeft. De onderbouwing omtrent reden voor inzet NGB komt van de provincie en wordt door het ministerie van LVVN getoetst aan deze criteria. Daarnaast kunnen boeren die deelnemen aan stoppersregelingen zoals de LBV en LBV+ de NGB benaderen om hun gronden aan te kopen. Ook dergelijke verzoeken worden getoetst.

Brondocumenten:

Nationale Grondbank (rvo.nl)
Spelregels provinciale grondbank ZH-PLG - Provincie Zuid-Holland