Samen werken aan omgevingskwaliteit
Gezamenlijke inspanning
Omgevingskwaliteit gaat over belangrijke onderwerpen zoals cultureel erfgoed, architectuur, landschap en natuur. Het heeft te maken met de waarden en identiteit van een plek en hoe wij dit als samenleving beleven. Ook culturele, sociale en ecologische factoren spelen daarbij een rol. Het gaat om de samenhang tussen de geschiedenis en verhalen van een plek (herkomstwaarde), de schoonheid en herkenbaarheid (belevingswaarde), het praktische gebruik (gebruikswaarde), en hoe aanpasbaar en duurzaam het is voor de toekomst (toekomstwaarde).
Een goede omgevingskwaliteit is een vanzelfsprekend onderdeel van een gebiedsproces. Het behouden en verbeteren van omgevingskwaliteit vraagt voortdurend aandacht in het proces, waar mensen leren, proberen, creëren en vernieuwen. Overheden, bewoners, agrariërs, terreinbeheerders en andere betrokken organisaties kunnen op deze manier allemaal een bijdrage leveren en samen werken aan een goede omgevingskwaliteit voor het landelijk gebied.
Omgevingskwaliteit kan niet worden bereikt met een eenzijdige aanpak, maar is verweven in het ruimtelijk beleid, de processen en de uitvoering. Dus ook in gebiedsprocessen voor de doorontwikkeling van het landelijk gebied. Daarbij is het werken aan omgevingskwaliteit geen kers op de taart, maar de gist in het deeg.
Kwaliteitsaanpak in gebieden
Je kunt omgevingskwaliteit niet gewoon meten of afvinken; je moet er met elkaar over praten en het ook afwegen. Dit vraagt om gesprekken over wat kwaliteit betekent, voor de huidige én toekomstige gebruikers. Het streven naar goede omgevingskwaliteit brengt mensen samen en laat zien hoe je opgaven kunt verbinden. Dat vraagt om een gebiedsgerichte kwaliteitsaanpak.
Een kwaliteitsaanpak is een samenhangende inzet van kwaliteitsinstrumenten tijdens een gebiedsproces. Het helpt om tijdens het gebiedsproces omgevingskwaliteit steeds mee te nemen als onderwerp van gesprek en in de uitwerking van beleid en plannen.
Lees (binnenkort) meer.
Samen Sterker: Leren voor gebieden
Werk jij ook aan ruimtelijke opgaven en speelt leren daarin voor jou een rol? Welke lessen heb jij opgedaan in gebieden en zou jij graag willen delen? En ben jij benieuwd hoe je leren en samenwerking kunt vormgeven in jouw werk? Dan zijn de bijeenkomsten van Samen sterker: Leren voor gebieden interssant voor jou!
Het streven naar een goede omgevingskwaliteit helpt bij de doorontwikkeling van het landelijk gebied. Het zorgt voor behoud van wat waardevol is en ondersteunt tegelijkertijd veranderingen op het gebied van landbouw, natuur, water en klimaat. Een gedeelde visie en zorg voor een goede omgevingskwaliteit dient als basis voor effectieve samenwerking tussen bewoners, ondernemers en beleidsmakers, waar ook andere opgaven worden meegenomen en van profiteren.
De zorg voor goede omgevingskwaliteit is niet vrijblijvend. De verantwoordelijkheid voor goede omgevingskwaliteit is wettelijk vastgelegd in de Omgevingswet. Overheden moeten omgevingskwaliteit meenemen bij het opstellen en uitvoeren van beleid, bijvoorbeeld met omgevingsvisies, Programma’s, Omgevingsverordeningen en -plannen. Overheden kunnen ook andere instrumenten inzetten, zoals gebiedsbiografieën, inspirerende handreikingen en kwaliteitscriteria. Ook initiatiefnemers, bewoners en terreinbeheerders van het landelijk gebied hebben een verantwoordelijkheid. Zij kunnen bijdragen aan een goede omgevingskwaliteit in gebiedsprocessen en particuliere bouw- en inrichtingsplannen. Zo werken we samen aan een betere omgeving voor iedereen.
Instrumentenkoffer omgevingskwaliteit
De instrumentenkoffer voor omgevingskwaliteit biedt een praktisch overzicht van instrumenten en voorbeelden. De koffer bevat verschillende inhoudelijke, regelende, organisatorische en financieel-economische instrumenten die bijdragen aan een goede omgevingskwaliteit. De instrumenten zijn individueel, maar bij voorkeur in samenhang te gebruiken.
Programma Mooi Nederland
De Rijksoverheid levert met het programma Mooi Nederland een belangrijke bijdrage aan een goede omgevingskwaliteit. Het programma richt zich op de ruimtelijke aspecten van omgevingskwaliteit met behulp van ontwerpend onderzoek, toekomstperspectieven en handreikingen op gebiedsniveau voor specifieke thema’s, zoals duurzame landbouw en natuur.
Ontwerpkracht in gebiedsprocessen
De inzet van ontwerpers bij gebiedsprocessen kan mensen en opgaven verbinden, oplossingen inzichtelijk maken en daarmee de doorontwikkeling versnellen. Lees meer hierover in de verkenning en het advies van College van Rijksadviseurs: ‘Zet ontwerp in voor omgevingskwaliteit en gebiedsinnovatie.’