Water en bodem
Hiernaast wordt door klimaatverandering duidelijk dat er grenzen zijn aan de maakbaarheid van het bodem- en watersysteem. Ook blijkt dat onze omgang ermee gevolgen heeft voor de vitaliteit, het incasseringsvermogen en de draagkracht van dat systeem. Het water- en bodemsysteem is overbelast, en dat vraagt keuzes die ruimtelijke gevolgen hebben. Dit terwijl sectoren van landbouw tot woningbouw en van natuur tot energietransitie ook ruimte claimen.
Om het hoofd te bieden aan deze uitdagingen is in 2022 de Kamerbrief ‘Water en Bodem sturend’ verschenen. Voor het omgaan met zoetwater in de zin van waterveiligheid, wateroverlast en watertekort is het Deltaprogramma te raadplegen. Om te gaan voldoen aan de eisen op het gebied van waterkwaliteit moet in 2027 worden voldaan aan de Kaderrichtlijn Water.
‘Water en Bodem Sturend’
De Kamerbrief ‘Water en Bodem sturend’ uit november 2022 gaat in op de problematiek en positie van water en bodem. Bij water gaat het onder andere over:
- minder water maar meer vraag
- zeespiegelstijging
- verzilting
- grenzen aan watersystemen en zoetwatervoorraad.
In de aanpak ligt de nadruk op voldoende water, schoon en gezond water en ruimte voor water.
Bij bodem gaat het de grote en diverse belasting ervan door verstedelijking, landbouw, bodemdaling, verzilting en afnemende bodemkwaliteit. In de aanpak ligt de nadruk op vitale bodems, efficiënte inrichting van bodem en ondergrond, duurzaam bodembeheer, preventie van verstoring en verontreiniging van bodems.
Deltaprogramma
De hoofdboodschap van het Deltaprogramma is dat Nederland anders moet omgaan met te veel en te weinig water, ook in het ruimtegebruik. Er zal vaker wateroverlast optreden met grotere gevolgen. De beschikbaarheid van zoetwater neemt af, terwijl de vraag toeneemt; dit zal vragen om keuzes welke functies wel of geen water krijgen. Tenslotte zal hoogwater vaker voorkomen en zullen de gevolgen van overstromingen groter zijn.
In de adviezen benadrukt de Deltacommissaris het belang van langetermijnplanning van investeringen, rekening houdend met grotere weersextremen. Daarbij moet veel aandacht zijn voor agrarisch landgebruik, als belangrijke speler in water- en bodemopgaven. Verder moet water voldoende ruimte krijgen en zijn er ruimtelijke reserveringen nodig. Ook pleit de Deltacommissaris voor investeringen in kennis over waterbeheer.
Kaderrichtlijn Water
De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn die in december 2000 van kracht werd. Het doel is om het oppervlaktewater en grondwater chemisch schoon en ecologisch gezond te maken en te houden. De EU-lidstaten moeten deze ‘goede toestand’ uiterlijk in 2027 realiseren.
Om dit doel te halen moeten de landbouw, rioolwaterzuiveringsinstallaties en industrie hun schadelijke emissies verminderen.
Voor het behalen van de ecologische doelstellingen zijn aanpassingen nodig in de inrichting en het beheer van watergangen en de omgeving daarvan.