Koeien en weidevogels: een oer-Hollandse combinatie

Het bedrijf van Arjan Mulder en zijn ouders is al generaties in handen van zijn familie. Al vóór 1900 begon een van zijn voorvaderen met een handvol koeien en schapen en een kleine hooiberg. De boerderij groeide gestaag, maar bleef lang kleinschalig. Pas toen Arjans ouders het bedrijf overnamen, kwam er ruimte voor uitbreiding. ‘Ze werkten samen met andere boeren in de buurt. Zo konden zij het melkvee uitbreiden naar vijftig koeien. Inmiddels zijn we doorgegroeid naar 150 melkkoeien, deels dankzij stoppende buren van wie we land konden overnemen.’

Arjan combineert het werk op de boerderij met een baan buitenshuis: vier dagen per week werkt hij als adviseur bij een veevoederbedrijf. ‘Dat houdt me scherp. Ik weet wat er bij andere boeren speelt en kan mijn ervaringen hier weer meenemen in mijn adviezen.’

Samenwerken aan perspectief

Hoezeer hij ook begaan is met de weidevogels, Arjan moet ook een boterham zien te verdienen. ‘Een koe erbij levert meer op dan weidevogelbeheer. Maar als ik heel eerlijk ben: economisch gewin is voor mij niet het hoofddoel. Ik kijk echt naar de lange termijn, en zou het liefste zien dat ik als vijfde generatie boer het bedrijf weer kan toevertrouwen aan de generaties van de toekomst. Natuurlijk moet er dan wél wat te verdienen zijn. Daarom moet je het economische aspect niet uit het oog verliezen. Ik hoef niet per se meer koeien, maar een hogere opbrengst per liter melk zou mooi zijn.’ Arjan werkt inmiddels samen met andere jonge boeren in de polder aan een plan voor gebiedsgericht weidevogelbeheer. ‘We zitten hier in een cirkel van een paar kilometer. Iedereen heeft zijn eigen bedrijf, maar we trekken samen op. Afgelopen winter zijn we met een groot vel papier om de tafel gegaan en hebben een SWOT-analyse van ons gebied gemaakt. Zoiets brengt ons dichter bij elkaar en het werkt ook aanstekelijk. Ik zie dat andere boeren, die eerst terughoudend waren, nu ook enthousiast worden. Laatst kwam een buurman trots vertellen dat hij voor het eerst een gruttonest had. Zo groeit het besef dat weidevogelbeheer iets moois kan zijn, vanzelf.’

“Weidevogelmelk”

De liefde voor de weidevogels is groot, maar Arjan is tegelijk nuchter. ‘Met subsidies of tegemoetkomingen alleen red je het niet. Het vergt enorm veel werk. Soms zie ik het verschil letterlijk in liters melk: uitgesteld maaien betekent later en minder eiwitrijk gras, en dus minder opbrengst.’ Het was zelfs de reden om – naar zijn zeggen vanwege de jarenlange relatie echt met pijn in het hart – te stoppen met leveren aan zijn vorige melkfabriek. Die koppelde de beloning van een liter melk namelijk onder andere aan CO₂-reductie. ‘Daar kwamen we slecht uit, juist omdat we gras later maaien en minder melk per koe hebben. Per 1 januari 2026 leveren we aan een fabriek die ook biodiversiteit waardeert. Dat past veel beter.’ Voor de toekomst droomt Arjan van “weidevogelmelk”. ‘Er zijn al labels voor alles: biologisch, proteïnen, noem maar op. Maar waarom geen melk van boeren die echt iets doen voor de weidevogels en meer biodiversiteit? Als consumenten daar vijf cent per liter meer voor willen betalen, maakt dat hier een wereld van verschil.’

Kleine stappen, groot effect

Aan andere boeren die willen bijdragen aan natuurbeheer geeft hij graag advies: begin klein. ‘Zo zijn we zelf ook begonnen. Doe niet alles tegelijk. Kijk wat past bij jouw bedrijf. En zoek goede mensen om je heen. Mariëlle Oudenes bijvoorbeeld, directeur van ons agrarisch collectief, is goud waard. Ze begrijpt de praktijk en helpt zoeken naar haalbare oplossingen. Zonder haar hadden hier veel minder boeren meegedaan.’ Dat Arjan met zijn aanpak effect heeft, bewijzen de cijfers: afgelopen broedseizoen telde hij 146 nesten, waarvan 128 van weidevogels en 18 nesten van zwarte sterns. Maar waar hij zeker óók van geniet, zijn de reacties van buurtbewoners. ‘Mensen die ik in geen jaren heb gezien, kwamen taart brengen toen we de Gouden Grutto wonnen. Dat doet wat met je.’