Beekdal

In een fictief beekdalgebied, met daarin een stikstofgevoelig Natura 2000-gebied, zijn melkveehouderijen, akkerbouwbedrijven en tuinbouwbedrijven gevestigd.

De ontwatering van de percelen van de melkveehouders leidt er toe dat het natuurgebied verdroogt. Daarnaast overschrijdt de stikstofdepositie de kritische depositiewaarde voor enkele natuurtypen.

De beek is aangewezen voor de Kaderrichtlijn Water (KRW). Hij is gekanaliseerd en bevat stuwen om te voorkomen dat die droogvalt. Dat veroorzaakt, samen met de uitspoeling van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen, een slechte waterkwaliteit. Met name percelen met bloembollen zorgen voor een hoge belasting van gewasbeschermingsmiddelen. Tegelijkertijd kampen deze bedrijven met droogte in de zomer. Daarom pompen ze in de zomer grondwater op om hun gewassen te kunnen beregenen.

Het beheerplan voor het Natura 2000-gebied en de plannen voor beekherstel, waren leidend voor eerdere gebiedsprocessen. Omdat de doelen niet zijn behaald wil de provincie het gebiedsproces nieuw leven inblazen. Daarvoor zijn gesprekken gevoerd met het waterschap, twee gemeenten, de terreinbeheerder van het Natura 2000 gebied en de agrariërs uit het gebied. 

De keukentafelgesprekken met de agrariërs in het gebied maakten duidelijk dat een aantal van hen overweegt het bedrijf te staken. Anderen ondernemers willen graag door en zijn bereid hun bedrijfsvoering aan te passen, zolang ze hiermee een goed verdienmodel rond kunnen krijgen. De provincie en het waterschap willen graag meer vrijkomende gronden aankopen, bijvoorbeeld om te kunnen gebruiken als ruilgronden of voor beekherstel. Dit is aanleiding voor het starten van een gebiedsproces.

De provincie en de gebiedspartijen willen met een gebiedsgerichte aanpak werken aan de volgende opgaven: 

• verdroging Natura 2000-gebied verminderen;
• stikstofdepositie in Natura 2000-gebied verminderen;
• uitspoeling gewasbeschermingsmiddelen beperken;
• verdroging in beekdal beperken;
• groenblauwe dooradering versterken;
• een toekomstbestendige landbouw in het gebied.

In de onderstaande figuur staan links de maatregelen opgesomd die de provincie en gebiedspartijen overwegen voor de verschillende opgaven in het fictieve beekdalgebied. Rechts staan de instrumenten die voor het realiseren van deze maatregelen ingezet kunnen worden. Voor het realiseren van een maatregel zijn vaak verschillende instrumenten beschikbaar die samen bijdragen aan de opgave. Ook kan een instrument  bijdragen aan verschillende maatregelen.