Samen Sterker: Leren voor gebieden
Op dinsdag 11 maart kwamen gebiedsprofessionals uit het hele land bij elkaar in Fort de Batterijen in Nieuwegein. Het doel: leren van en met elkaar, voor gebieden. Hoe vinden we de juiste toon om in harmonie samen te werken in gebieden? En welke instrumenten gebruiken jouw collega’s eigenlijk om bruggen te bouwen, in dialoog te blijven en een lerende setting te creëren?
‘Samen Sterker: Leren voor Gebieden’ is een initiatief van het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), in samenwerking met BIJ12 en het Interprovinciaal Overleg (IPO). Tijdens deze inspirerende middag is er naar elkaar geluisterd, op elkaar afgestemd en een basis gelegd voor nog meer mooi samenspel.
Hoe zag de dag eruit?
De dag begon met een audio-opening door Co Verdaas en Monique Gulickx. Met een eigen koptelefoon op werden de deelnemers door het Programma geleid. Co vertelde over zijn ervaringen met leren en samenwerken, Monique nam iedereen mee in het thema van de middag en door middel van een aantal stellingen leerde de zaal elkaar ook beter kennen.
De middag vervolgde met een keuze uit vier verdiepende sessies om te leren van elkaar en goede voorbeelden. In deze anderhalf uur is er samen gepuzzeld, gelachen, stil gestaan én geleerd.
Tijdens het tweede deel van de middag stond leren met elkaar centraal. Deelnemers gingen met elkaar op pad. Samen verkenden zij in rap tempo hun eigen faalsuccessen, behoeften en kansen – en dat met kleurpotlood, bingokaart of willekeurig praatobject in de hand. Een dynamische ontdekkingstocht.
Ontdek hieronder de lessen van gebiedsprofessionals die muziek zien in samen werken en samen leren!
Les 1: Samenwerking begint bij begrip en waardering
De ander écht zien, van de goede intenties en inzet tot de persoon daarachter, is essentieel om in gesprek te komen – en te blijven. Door elkaars perspectieven te begrijpen, waardering en vertrouwen te tonen, ontstaat een veilige omgeving waarin alle betrokken partijen uit hun silo stappen en aan dezelfde tafel plaatsnemen. Met de dialoog als bron van vooruitgang. Met begrip en waardering motiveren betrokken partijen elkaar om samen een positieve bijdrage aan het gebied te (blijven) leveren.
Les 2: Samen leren, daar moet je voor kiezen
Samen leren doe je niet vanaf je eigen eilandje; je moet er onbekende wateren voor trotseren. Bewust kiezen voor een lerende setting vraagt om een verandering van houding. Waarin gedacht wordt in kansen, een open instelling en het schetsen van de juiste context. En er samen wordt gekeken hoe we de risico’s die erbij horen kunnen afdekken. Omdat wat we doen, ten behoeve van het gebied is.
Alleen door te experimenteren, met ruimte om fouten te maken, ontstaat er kennis die een gebied écht in beweging kan brengen. Door gezamenlijk de verantwoordelijkheid te nemen en lessen stap voor stap toe te passen, kunnen impasses worden doorbroken en kennis gaan stromen voor vooruitgang.
Les 3: De juiste balans tussen beleid en gebied doet leren!
Beleidskaders en regelgeving bieden lokale initiatieven houvast in het oplossen van de opgaven in hun gebied. Maar trek je deze kaders te strak aan, dan zit je vooruitgang in de weg. Voor een gezonde balans moeten overheden duidelijke richtlijnen schetsen, maar ook open blijven staan voor elkaar perspectieven.Door vanuit wederzijds vertrouwen te werken, ontstaat er ruimte om te leren. Het juiste samenspel – mogelijk met behulp van een gebiedsregisseur – maakt van samenwerking een kracht in plaats van een belemmering. Iedereen mag en kan dan leren en dát geeft energie en brengt het gebied verder.
De vier sessies
De sessie ‘één gebied, dertig uitdagingen’ draaide om het gebied Sandwyck. Jan Boersma, wethouder in Son en Breugel, en Peter van Rooy, directeur van NederlandBovenWater (NLBW), introduceerden twee van deze uitdagingen: het mobiliteitsvraagstuk en een biologische boer die toegang tot het natuurgebied voor zijn waterbuffels dreigt kwijt te raken. In twee groepen gingen de deelnemers aan de slag met de uitdagingen, kansen en het verhaal van Sandwyck: Waar begin je? Welke stappen kun je zetten, en hoe creëer je hier draagvlak voor?
Margrethe Bongers (RVO) en Martijn Koobs( proces- en projectmanager bij Cleverland) namen deelnemers door middel van een systemische opstelling – bijna letterlijk – mee in van de dynamiek tussen beleid en gebied. Hierbij werden de verhoudingen tussen de verschillende actoren in een gebied niet alleen uitgesproken, maar ook fysiek zichtbaar. Op deze manier leerden deelnemers hoe andere partijen de dynamiek ervaren wanneer verschillende belevingswerelden binnen een gebied samenkomen.
“Wanneer lokale initiatieven zelf de regie nemen, geeft dit rust én energie. Zo ontstaat er beweging in een gebied.”
Tijdens deze sessie gingen deelnemers met Jeroen van Herk in gesprek over hoe De Groene Stelling, een initiatief vanuit de samenleving middenin de Metropoolregio Amsterdam, zich met ‘verander-energie’ inzet voor een bloeiend landschap in een gebied vol verbinding. Hoe verbind je lokale initiatieven en partijen om gezamenlijk oplossingen te creëren voor jouw gebied? Verschillende investeringsbehoeftes bij gebiedsverandering, de rol van de overheid en van een bewonersinitiatieven stonden centraal. Het belang van goede relaties en in verbinding blijven was een gemene deler.
De vraag waarom deze kennis niet of nauwelijks stroomt, stond centraal in de sessie over actiegericht onderzoek van Tessa de Haas, senior-adviseur kennis Transitie Landelijk gebied bij LVVN, en Karlijn Pels, Transitiemanager bij VanWaarde. Zowel gezamenlijk als in kleinere groepjes doken de deelnemers op dit vraagstuk de diepte in: over de voorwaarden die nodig zijn om kennis te laten stromen, hoe we deze in de juiste context kunnen benutten en het creëren van draagvlak om van kennis naar concrete acties te gaan.
Infographic Samen Sterker: Leren in gebieden
De Utrechtse kunstenaar Fedor van Rossem heeft de dag samengevat in een illustratie: "Samen leren zit in onverwachte hoeken. Neem de tijd, speur, puzzel, zoek én vind!"
Nagenieten? Op zoek naar bekende gezichten? Een foto voor bij een post? Bekijk de foto’s van de middag hier.